Pakiet Mobilności – Część 3 – Delegowanie na nowo …

Głównym celem Pakietu Mobilności, oprócz zmiany zasad rejestracji czasu pracy i licencjonowania „busów”, było uregulowanie zasad delegowania, czyli świadczenia usług przez pracowników z jednego Państwa Członkowskiego w innym Państwie Członkowskim. Do chwili obecnej większość zasad delegowania określonych jest w przepisach dyrektyw 96/71/WE oraz 2014/67/UE. Z uwagi na nieprecyzyjność przepisów zawartych w tych dyrektywach mamy w Europie galimatias pojęciowy: przykładowo w Niemczech pracownikiem delegowanym w transporcie jest każdy kierowca oprócz tego, wykonującego przewóz tranzytowy (tak samo we Francji). Z kolei we Włoszech przepisy dotyczące delegowania dotyczą już wyłącznie kierowców realizujących kabotaż. Węgry z kolei postanowiły, że kierowcy w transporcie w ogóle nie będą u nich podlegali regulacjom dotyczącym delegowania. Reasumując – co kraj to obyczaj.

Rada UE po ponad 3-letniej pracy postanowiła w dniu 8 lipca poddać pod głosowanie w PE całkiem nowe zasady delegowania. Nie można z pewnością jednoznacznie stwierdzić, że wszystkie nowe przepisy będą dla polskiego transportu NIEKORZYSTNE. Faktem pozostaje kwestia planowanego ujednolicenia pojęcia „delegowania” i uproszczenia zasad zgłoszenia pracowników delegowania. Z drugiej jednak strony wprowadzone zostaną obowiązki uwzględniania płacy nie tylko tej „minimalnej”, ale także ustalonej w drodze porozumień związkowych, układów ponadzakładowych, porozumień (umów) branżowych itp (w wielu krajach płaca nie jest regulowana urzędowo, lecz w drodze umów branżowych). To z kolei rodzi konieczność zapoznawania się z dziesiątkami, jeśli nie setkami aktów prawnych sporządzonych w językach obcych, w celu ustalenia sposobu prawidłowego naliczania wynagrodzenia kierowcy w danym kraju. Nie są to bynajmniej problemy, z którymi polski transport sobie nie poradzi; istnieje jednak obawa co do kolejnych kosztów, które należy ponieść w celu dostosowania się do nowych regulacji.

Przechodząc do rzeczy: oto, co Rada Unii Europejskiej przewidziała w zakresie nowelizacji dyrektyw 96/71/WE oraz 2014/67/UE Dyrektywy dotyczące delegowania):
1. Przede wszystkim: Dyrektywa będzie obowiązywała 18 miesięcy po jej wejściu w życie (czyli nie wcześniej niż I-II 2022),
2. Pracownik wykonujący przewozy dwustronne nie będzie pracownikiem delegowanym (Polska – Niemcy, Francja – Polska, Polska – Szwecja itd.); wszelkie regulacje dotyczące delegowania, w tym obowiązek zapłaty płacy minimalnej obowiązującej w kraju docelowym, nie będą miały zastosowania.
3. W drodze wyjątku zezwolono na jeden doładunek lub rozładunek po drodze w transporcie dwustronnym, np. transport Polska – Francja z doładunkiem w Niemczech. Taka procedura także będzie zwolniona z przepisów o delegowaniu. Jeżeli kierowca w kierunku TAM nie skorzysta z wyjątku, w drodze POWRÓT może wykonać dwie procedury doładunku/rozładunku pod warunkiem, że ta procedura nie będzie skutkowała wykonaniem kabotażu (jeżeli kierowca jadąc z Francji doładuje w Niemczech i dalej w tym samym kraju rozładuje, wówczas będzie to kabotaż podlegający przepisom o delegowaniu),
4. Kierowca będzie miał obowiązek każdorazowo po przekroczeniu granicy zatrzymać się na najbliższym parkingu i sporządzić ręczny wpis do tachografu (kraj rozpoczęcia zmiany: XX). Wpis nie będzie obowiązkowy dla kierowców posiadających tachograf inteligentny drugiej generacji (których jeszcze nie ma),
5. W przypadku transportu pasażerskiego przewóz dwustronny także nie będzie podlegał przepisom o delegowaniu (zatem większość przewozów o charakterze turystycznym zostanie zwolniona z norm dot. delegowania)
6. Przewóz tranzytowy nie będzie podlegał pod normy dotyczące delegowania.
7. Przewóz kabotażowy będzie każdorazowo traktowany jako delegowanie. Tak samo będą traktowane przewozy typu cross-trade (przewozy z pominięciem kraju rejestracji pojazdu).
8. Pracownika delegowanego będzie obowiązywała płaca standardowa (nie minimalna), określona w przepisach ustawowych, umowach zbiorowych oraz orzeczeniach arbitrażowych.
9. Państwa Członkowskie mają w sposób jasny i czytelny poinformować przewoźników, jakie wymogi związane z delegowaniem obowiązują na ich terytorium,
10. Przewoźnik delegując pracownika będzie musiał wysłać zgłoszenie zawierające konkretne informacje: tożsamość przewoźnika, dane kontaktowe zarządzającego lub innej wyznaczonej do kontaktu osoby, tożsamość i numer prawa jazdy kierowcy, data umowy o pracę, data rozpoczęcia i zakończenia delegowania, numery rejestracyjne, rodzaj wykonywanego przewozu.
11. Zgłoszenie delegowania będzie realizowane na jeden wspólnotowej platformie systemu wymiany informacji IMI (niezależnie od kraju docelowego, zgłoszenie zawsze będzie realizowane na jednej stronie internetowej),
12. Kierowca będzie miał obowiązek posiadania kopii zgłoszenia do IMI oraz dokumenty przewozowe,
13. Każda kontrola procesu delegowania również będzie odbywała się za pośrednictwem interfejsu IMI. Po wszczęciu kontroli przewoźnik będzie miał 8 tygodni na dostarczenie dokumentów związanych z delegowaniem.
14. Informacje w IMI do celów kontrolnych będą przechowywane przez 24 miesiące od daty rozpoczęcia delegowania.
15. Zniesiony zostanie obowiązek wyznaczania przedstawiciela w poszczególnych Państwach Członkowskich.
16. Państwa Członkowskie będą obowiązane do utworzenia systemu oceny ryzyka przedsiębiorstw, opartego na liczbie i wadze naruszeń związanych z czasem pracy i rejestracją danych w tachografie. Dane te będą dostępne dla każdego organu w UE w każdym miejscu i czasie. Oznacza to, że inspektor z Holandii będzie miał wiedzę o popełnionych przez kierowcę naruszeniach w Czechach itp.
17. Procedura kontrolna okresów aktywności kierowców będzie obejmowała szczegółową analizę sposobu korzystania z odpoczynków tygodniowych regularnych, w tym spełnienia obowiązku zapewnienia miejsca noclegowego przez pracodawcę, finansowa tego miejsca, wyposażenia itp.

Oprócz tych zmian mamy jeszcze inne, szczegółowo opisane w poprzednich artykułach. Po przyjęciu całego Pakietu Mobilności będziemy w swojej pracy musieli uwzględnić ponad 100 mniej lub bardziej istotnych zmian przepisów. Zmiany są rozciągnięte w czasie: pierwsze wejdą w ciągu 20 dni od opublikowania rozporządzenia (już w sierpniu – zmiany dotyczące czasu pracy), zaś ostatnie – w 2025 roku (tachografy w busach). Jak sobie transport z tym poradzi – czas pokaże. Dostosowanie się do nowych przepisów mógłby ułatwić polski rząd, zmieniając nieco ustawę o czasie pracy kierowców – ale o tym już w kolejnym wpisie.