Podmioty przywożące – zmiana już od 16 stycznia

Uwaga AKTUALIZACJA 12.01.2017 – Wg informacji z URE obowiązek zgłaszania jako podmiot przywożący nie dotyczy przewoźników, tylko faktycznego podmiotu dokonującego sprowadzenia ładunku na terytorium RP. Chociaż ustawa jest w tym miejscu jest mocno nieprecyzyjna, co przyznaje nawet URE, to rozszerzenie obowiązku rejestracji jako podmiot przywożący na przewoźników byłoby nieuzasadnione i generowałoby niepotrzebne procedury (koszty) administracyjne.

W dniu 2 września 2016 roku wchodzi w życie ustawa z dnia 22 lipca 2016 roku o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 1165 z 2016 roku). Zasadniczym celem wprowadzenia ustawy (wg uzasadnienia projektodawcy) było uporządkowanie przepisów dotyczących rynku paliw i gazu ziemnego oraz wprowadzenie większej przejrzystości na rynku energetycznym.

Chociaż ustawa wchodzi w życie za blisko dwa tygodnie większość podmiotów zajmujących sie transportem ADR (towarów niebezpiecznych) nie zwróciła uwagi na fakt, że ustawa nakłada także obowiązki na podmioty przywożące. Niespełnienie niektórych obowiązków może skutkować nałożeniem kary pieniężnej do 2,5 milonów zł (!). Chociaż znakomita część ustawy adresowana jest do podmiotów posiadających koncesje na obrót, magazynowanie lub wytwarzanie paliw ciekłych to wśród kilkudziesięciu artykułów nowelizacji jest kilka zapisów interesujących z punktu widzenia interesów firm transportowych.

Przed dokonaniem właściwej prezentacji nowych przepisów czytelnik musi zostać uprzedzony – w zakresie przewozów drogowych ADR nowelizacja nakłada dość nieprzemyślane, a niekiedy wręcz niezgodne z prawem międzynarodowym nowe obowiązki, których spełnienie w praktyce okazać się może utrudnione, a niekiedy wręcz niemożliwe.

1. Podmiot przywożący

Ustawa wprowadza definicję podmiotu przywożącego – jest nim każda osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna która samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu dokonuje przywozu paliw ciekłych. Pod pojęciem przywozu rozumie się sprowadzenie na terytorium RP paliw ciekłych w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego (w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym) bądź importu. Inaczej ujmując każdy podmiot, który przywozi z zagranicy paliwa ciekłe (niezależnie czy na potrzeby własne czy do celów zleconej dla podmiotu trzeciego dostawy) staje się podmiotem przywożącym w rozumieniu niniejszej ustawy (co implikuje dalsze obowiązki) . Uwaga – podmiotem przywożącym nie jest przewoźnik dokonujący jedynie przemieszczenia ładunku z zagranicy na terytorium RP. W tym przypadku podmiotem przywożącym jest zleceniodawca takiego przewozu.

2. Rejestr podmiotów przywożących

Ustawa przewiduje wprowadzenie obowiązku zgłaszania się podmiotów przywożących do odpowiedniego rejestru podmiotów przywożących. Pierwsza rejestracja podmiotu przywozowego powinna odbyć się w ciągu miesiąca od opublikowania przepisów wykonawczych (rozporządzenia) na podstawie art. 32 ust. 6 (w chwili obecnej data nieznana). Brak wpisu do rejestru może skutkować nałożeniem grzywny w wysokości do 2,5 mln zł (art. 57g ust. 2). Ponadto do rejestru podmiotów przywożących nie będzie mógł zostać zgłoszony podmiot który:
a. został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe mające związek z przedmiotem działalności gospodarczej objętej tą ustawą,
b. zalega w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (z wyjątkiem ściśle określonych przypadków opisanych w ustawie).
Wpis do rejestru na podstawie kompletnie złożonego wniosku następuje w ciągu 7 dni od dnia wpływu wniosku.

3. (Absurdalna) zmiana ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych.

W ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych nowelizacja wprowadza nowy przepis w art. 13 ust. 2, zgodnie z którym „uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych jest zobowiązany zamieścić, w wymaganych dokumentach, o których mowa w ustawie, oraz odpowiednio ADR, RID i ADN nazwę i adres podmiotu, którego własnością w chwili przekazania osobie wykonującej przewóz towarów, jest towar niebezpieczny”.

Dlaczego powyższy przepis jest absurdalny? A to dlatego, że:

żaden przepis prawa krajowego i międzynarodowego nie nakłada na nadawcę ładunku obowiązku przekazywania przewoźnikowi informacji odnośnie danych właściciela ładunku;
przepis odnosi się do WSZYSTKICH towarów niebezpiecznych, a nie tylko w zakresie paliw płynnych, co wydaje się było naturalną intencją ustawodawcy; zatem od 2 września 2016 roku na wszystkich dokumentach przewozowych dotyczących przewozu towarów niebezpiecznych (czy także towarów podróżujących „na wyłączeniu” – tego ustawodawca nie sprecyzował) powinna się znaleźć informacja o właścicielu ładunku o którym wiedzy przewoźnik nie będzie miał zwykle żadnej. Mało tego, nadawca towaru może w majestacie prawa odmówić przewoźnikowi podania informacji na temat właściciela ładunku, ponieważ nie jest to wiedza niezbędna do wykonania procedury transportowej zarówno w oparciu o przepisy konwencji CMR, jak i ustawy – Prawo przewozowe;
chociaż ustawa o przewozie towarów niebezpiecznych w załączniku (lp. 1.1.3) przewiduje karę 300 zł za sporządzenie dokumentu przewozowego w którym nie jest zawarta „inna” wymagana informacja, należy pamiętać, iż konstrukcja dokumentu przewozowego jest ściśle określona w przepisach 5.4.1 Umowy ADR. Wprowadzanie w drodze krajowej ustawy zmian zawartości tego dokumentu z daleka „pachnie” niekonstytucyjnością regulacji (art. 91 Konstytucji). Nie sposób także sobie wyobrazić egzekwowanie tego obowiązku od zagranicznych przewoźników.

Reasumując powyższy obowiązek będzie trudny do spełnienia, a jeszcze trudniejszy do weryfikacji. Skąd bowiem kontroler na drodze będzie miał wiedzę, czy przedsiębiorstwo ALFA BETA wpisane jako właściciel do dokumentu przewozowego jest faktycznym właścicielem? A przecież jest technicznie możliwe, że w trakcie procedury transportowej ładunek zmieni właściciela, o czym nie zostanie powiadomiony przewoźnik. Pytań dziesiątki – odpowiedzi (w ustawie) nie ma.

4. Obowiązki przedsiębiorstw energetycznych

Nowelizacja wprowadza także nowe obowiązki dla podmiotów – przedsiębiorstw energetycznych. Zgodnie z nowym art. 4ba przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się magazynowaniem,przeładunkiem, przesyłaniem lub dystrybucją paliw ciekłych prowadzi wykaz przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem, obrotem, w tym obrotem z zagranicą paliwami
ciekłymi, podmiotów przywożących i odbiorców końcowych paliw ciekłych, którym świadczyli w ciągu ostatnich 12 miesięcy odpowiednio usługi magazynowania, przeładunku, przesyłania lub dystrybucji. Wykaz ustalany jest na ostatni dzień każdego miesiąca kalendarzowego w terminie do 7 dni od ostatniego dnia miesiąca. Obowiązkowa zawartość wykazu określona jest w art. 4ba ust. 2 ustawy. Wykaz musi być publikowany na stronie internetowej przedsiębiorstwa energetycznego oraz udostępnia w swojej siedzibie. Ponadto przedsiębiorstwo energetyczne przekazuje Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych oraz ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych miesięczne sprawozdanie zawierające informacje o podmiotach zlecających usługi, o których mowa w ust. 1, w terminie 14 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie. Przedsiębiorstwa energetyczne rozpoczynają realizację tych obowiązków za miesiąc następujący po miesiącu, w którym weszły w życie przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 4ba ust. 6 i art. 43d ust. 2 ustawy. Niesporządzenie sprawozdania sankcjonowane jest karą pieniężną od 15 do 50 tysięcy złotych.

Pełny zakres zmian poniżej: